Naučnici su danas burnim aplauzom i ovacijama pozdravili objavljivanje otkrića nove supčestice, koja bi mogla biti Higsov bozon, odnosno “božja čestica”, a Piter Higs, naučnik koji je šezdesetih godina predvidio njeno postojanje i po kojem je čestica dobila naziv, imao je suze u očima.
Naime, naučnici Evropske organizacije za nuklearnu fiziku (CERN) saopštili su danas zvanično da su otkrili novu subatomsku česticu koja bi mogla biti Higsov bozon, koji zbog karakteristika nazivaju i “božjom česticom” zbog uloge u stvaranju univerzuma.
“Uočili smo novu česticu, koja odgovara Higsovom bozonu”, izjavio je Rolf Hojer, generalni direktor CERN-a, i dodao da ovo otkriće predstavlja istorijski kamen temeljac za dalja globalna istraživanja.
Dvije naučne ekipe CERN-a, okupljene oko Velikog hadronskog sudarača (LHC), radile su, nezavisno, na odvojenim projektima ATLAS i CNS, i došle do istih rezultata, koje su predstavile na seminaru u sjedištu CERN-a kod Ženeve – obje su uočile novu česticu u okviru masenog spektra 125-126 gigaelektronvolta (GeV).
“Otkrili smo novi bozon”, izjavio je Džo Inkandela, portparol CMS-a.
Ukoliko se ispostavi da je Higsov bozon zaista pronađen, to bi bilo najveće naučno otkriće u posljednjih 60 godina, koje bi imalo dalekosežne posljedice u fizici.
“Ovo je preliminarni rezultat, ali vjerujemo da ima veoma čvrste osnove”, rekao je Inkandela i dodao da su obrađeni podaci koji se odnose na masu čestice na 125,3 gigaelektronvolta (GeV) i da izmjereni signal dostiže nivo povjerenja od pet sigma, odnosno 99,999 odsto vjerovatnoće.
“Teško je ne biti uzbuđen zbog ovakvih rezultata. Prošle godine objavili smo kako ćemo u 2012. ili naći novu česticu nalik na Higsov bozon ili isključiti mogućnost njegovog postojanja. Uz sav neophodan oprez, čini mi se da se sada nalazimo na raskrsnici: nova čestica koja je uočena ukazuje na budući put u pravcu detaljnog razumijevanja onoga što vidimo u podacima”, rekao je Serđo Bertoluči, direktor istraživanja u CERN-u.
Higsov bozon je hipotetična elementarna čestica kojom se, prema standardnom modelu fizike, objašnjava masa drugih čestica i odgovara na pitanje zašto neke od njih imaju masu, a fotoni svjetlosti ne.
Rezultati višedecenijskog “lova” na česticu izazvali su veliku pažnju i uzbuđenje širom svijeta. Postojanje ove čestice otvara put ka boljem razumijevanju principa velikog praska i nastanka univerzuma, pa čak i života.
Legendarni Piter Higs, naučnik koji je prije pedesetak godina predvidio postojanje bozona koji je dobio ime “božja čestica”, obratio se okupljenima, brišući suze sa lica.
“Za mene je zaista nevjerovatno da se ovo desilo za mog života”, rekao je Higs.
Sljedeći korak je precizno utvrđivanje prirode ove čestice kao i njenog značaja za razumijevanje univerzuma.
Standardni model opisuje elementarne čestice od kojih je sačinjen sav vidljivi univerzum, kao i sile koje djeluju između tih čestica. Međutim, vidljiva materija predstavlja ne više od četiri odsto ukupne mase univezuma. Nešto egzotičnija verzija Higsovog bozona mogla bi da predstavlja most ka razumijevanju preostalih 96 odsto univerzuma koji je još nerasvijetljen.
Tokom godina, desetine hiljada fizičara i milijarde američkih dolara iskorišteni su u potrazi za Higsovim bozonom.
– LHC je najveća i najmoćnija eksperimentalna instalacija u fizici čestica koja je do sada izgrađena
– Napravljen je zahvaljujući finansijskoj podršci i naučnoj saradnji 111 zemalja i u tom smislu LHC je pravi planetarni projekat.
– Troškovi izgradnje mjere se milijardama
– LHC je težak 38.000 tona, smješten u kružnom tunelu obima 27 km, na dubini između 75 i 150 metara ispod granice Francuske i Švajcarske
Naučnici iz regije
Ivanka Božović-Jelisavčić, šef tima Instituta za nuklearne nauke “Vinča” u CERN-u, potvrdila je da je nova čestica “uhvaćena” u dva detektora na velikom sudaraču čestica, koji se nalazi u kružnom tunelu ispod Ženeve, a jedan od njih je ATLAS na kojem rade naučnici iz tog instituta.
Božović-Jelisavčićeva je dodala da u timovima koji rade na ta dva detektora ima naučnika iz Srbije.
I Hrvatska naučna zajednica pozdravila otkriće novog bozona, te saopštio da je svijet fizike dobio nova viđenja istraživanja. I Hrvatski naučnici su, takođe, učestovali u istraživanju. CERN-u su juče čestitali i naučnici širom svijeta.
Agencije/informer.ba
