Medijska scena BiH je podjeljena po etničkoj, entitetskoj i političkoj osnovi. Da li se pred političkim i ekonomskim interesima gubi primarni interes za istinom?
Među mnogim dodirnim tačkama zemalja Zapadnog Balkana, se nažalost mogu naći i zajednički negativni principi. Između ostalog, u oblasti medija je u regionu prisutno netransparentno vlasništvo, kao i veliki ekonomski i politički uticaj na medije. I dok fizičke prijetnje novinarima polako nestaju sa ovih prostora, korupcija i nametanje političkih stavova i dalje su primjetni i zabrinjavajući. „Neophodno je napraviti razliku između opšte slobode medija i medijske politike, ali u atmosferi ekstremne polarizacije i staljinističke retorike ‘ako nisi za mene onda si protiv mene’, koja nije svojstvena samo za Balkan, za medije je važno da se uzdrže od „zauzimanja strana”, kaže za DW, Mark Gruber (Marc Gruber), direktor za Evropu u Međunarodnoj federaciji novinara. On dodaje: „Problem na Balkanu je u tome što u mnogim slučajevima ljudi koji posjeduju medije imaju i sopstvene i političke planove, tako da kroz svoje medije šalju svoju poruku, a ponekad i lažnu informaciju. To su veliki problemi u upravljanju medijima i nezavisni su od problema slobode medija. Dakle, imamo problem u etici i odgovornosti medijskog sistema na Balkanu.”
Mediji kao ogledalo države
Nedavno je Evropska komisija izvještavanje Federalne televizije BiH nazvala „netačnim i neprofesionalnim”. U pitanju je bio prema riječima evropskog komesarijata za proširenje, redovan sastanak u okviru strukturalnog dijaloga, ovoga puta sa predstavnicima zakonodavstva Republike Srpske, dok se prema ocjeni Federalne TV samo nastavilo sa udarima RS-a na sve što je državno. Iz Brisela je tada poručeno da za takvu vrstu izvještavanja nema mjesta na javnoj televiziji zemlje koja pretenduje na članstvo u EU: „Mi smo zgranuti načinom na koji se FTV bavila ovim pitanjem. Ne samo što je netačno izvještavala, već je i širila lažne informacije i neosnovane optužbe na račun evropskog zvaničnika u Sarajevu”, izjavio je portparol komesara za proširenje, Peter Stano.
Federalna TV ovakve kritike ocjenjuje kao „neshvatljive i nervozne” i naglašava da je transparentnost ono na čemu insistira i sama Evropska komisija: „Bitne su nam državne institucije i bitna nam je BiH, tako da ćemo da nastavimo da pratimo situaciju vezanu i za strukturalni dijalog”, poručio je urednik vijesti FTV, Željko Tica. U BiH se, prvi put nakon što je kleveta izbačena iz krivičnog zakona, otvaraju i krivični procesi protiv novinara. Zbog podsticanja nacionalne mržnje i netrpeljivosti krivične prijave podnijete su i protiv urednika i novinara FTV : „Mislim da je medijska scena prilično usložnjena, radikalizovana i da ide nagore”, objašnjava Tica za DW.
Interesi koji uništavaju društvo
I dok u samoj BiH kažu da su domaći mediji podjeljeni po etničkoj, entitetskoj i političkoj liniji, i iz EU stiže ocjena da medijska scena BiH reflektuje interese političkih stranaka. „Uvijek se gleda ko je na čijoj strani”, kaže za DW, izvjestilac EP za BiH, Doris Pak, dodajući da je i sama suočena sa tim: „Ponašanje medija je bolno i suprotno onome što je potrebno regionu. Kada građani čitaju te „lude priče” oni postaju zabrinuti i više ne znaju šta je istina. Tek po neki mediji iznose prave činjenice, dok drugi izmišljaju svoje priče na osnovu činjenica”.
Na pitanje ko je kriv za ovakvo stanje, i pored postojanja generalno dobrih zakona u ovoj oblasti, dio krivice se prebacuje na slabo edukovane „ad hoc” i često nezainteresovane ili koristoljubive novinare. Doris Pak smatra da je problem u tome što su novinari koji žele i znaju da rade zaposleni od strane onih koji uglavnom imaju svoj partijsko-politički interes i koji „žele nešto da vide, a nešto ne”: „Mogu samo da apelujem na one koji vode ovaj biznis, a nažalost to jeste više biznis nego govor istine, da imaju na umu činjenicu da uništavaju cijelo društvo svojim „tumačenjem priče”. Žao mi je mladih koji ne znaju gdje mogu da dobiju prave informacije i gdje mogu da nauče kako bi zemlja trebalo da se vodi i kako se rješavaju problemi”, poručuje Doris Pak. A o tome da ovakvo stanje u medijima ne predstavlja problem samo unutar granica države, govore i sve strožiji kriterijumi u oblasti medija koji se postavljaju pred zemlje koje su na putu ka članstvu u EU.
DW/Informer.ba
