Vašington sumnja da predsjednik Srbije Boris Tadić igra dvostruku igru u Bosni i Hercegovini podržavajući jedinstvo države u izjavama, ali i pružajući podršku secesionističkim aktivnostima RS, navodi se novim tajnim depešama američkih vlasti koje su objavljene na internet-stranici Wikileaks.
“Računajući da bi secesija vodila nestabilnosti i negativnim ekonomskim posljedicama, Tadić je spreman upotrijebiti svoj lični i diplomatski pritisak da zadrži Dodika, ali do određene tačke” napisao je u depeši iz januara 2009. godine bivši američki ambasador u Beogradu Kameron Manter (Cameron Munter)
Analiza politike
Riječ je o dokumentu koji podrobno analizira politiku Borisa Tadića u BiH, a koji su zajednički uradile ambasade u Sarajevu i Beogradu, pod naslovom “Srbija ne raspiruje nestabilnost u BiH“.
Iako se, u opisu, na Tadića gleda blagonaklono, uz navođenje napretka u odnosu na politiku Vojislava Koštunice, koji je “jače podržavao Dodika“, Sjedinjene Države izražavaju određenu rezervu. Navodi se stav nekih analitičara i američkih izvora da “Tadić neće podržati odvajanje RS u narednih nekoliko godina“.
” Vjerovatnije je da će se držati Dejtona, osim ako dođe do rapidnog pogoršanja uvjeta života koje bi naškodilo Srbima u BiH i signala iz Brisela da je evropska perspektiva značajno narušena “- piše u depeši iz januara 2009.
No, drugi dokument iz juna te godine pokazuje da su Amerikanci još više počeli sumnjati u Tadića.
Riječ je o depeši koja govori o posjeti visokog predstavnika Valentina Incka (Inzko) Beogradu, u kojoj je od Tadića i drugih visokih funkcionera tražio podršku za reforme u BiH i jačanje državnih institucija. Navodi se da je Tadić ponovio stav o teritorijalnom integritetu BiH.
Državnička slika
” Skeptični smo da tu ima više od samih riječi. Bilo bi poželjno da Tadić javno podrži i prihvati inicijativu za ustavnu reformu koju podržavaju SAD i istovremeno, javno i otvoreno, poruči Dodiku da je Beograd spreman podržati teritorijalni integritet RS (kao što je to učini Bajden), ali ne i pokušaje RS da blokira ustavnu reformu” – navodi Manter u povjerljivom dokumentu.
Kako ističe, Tadić previše oklijeva da dotakne “teška pitanja” za koja misli da bi povećala reakciju radikala u Srbiji.
” On bi trebao znati da će SAD svaki njegov korak u tom smjeru prepoznati i njegova državnička slika bit će ojačana – navodi se u depeši.
Prema zaključku ambasadora Mantera, Tadićeva politika je napredak u odnosu na Koštunicu.
-” Ali, institucionalno Srbija pokušava zadržati oba puta: podržavanje Dejtona i teritorijalnog integriteta BiH i davanje kredibiliteta, pa, ako se mora, i indirektno Dodikovoj opasnoj retorici – kaže se u depeši.
Prema objavljenim depešama, Beograd je Amerikancima pokušavao umanjiti značaj postupaka Milorada Dodika, predstavljajući ga “običnim političarom, a ne nacionalistom“.
Vuk Jeremić, šef diplomatije, prema depeši iz februara 2010. godine, na sastanku s aktuelnom ambasadoricom u Beogradu Meri Vorlik (Mary Warlick) poručio je da “Amerikanci ne šize zbog Dodika“.
” Nemojte šiziti zbog referenduma, nije tu riječ o secesiji, već samo ide u smjeru afirmacije statusa entiteta” – rekao je Jeremić.
No, u drugim depešama upozorava se da Tadić i Beograd, iako govore o poštivanju BiH, mnogo više pažnje posvećuju odnosima sa RS nego s državom.
” Naši diplomatski kontakti kažu da su odnosi Tadića i Dodika bacili u stranu Ambasadu BiH u Beogradu i dali utisak da Tadić de facto priznaje nezavisnost RS. Srpski zvaničnici tvrdili su da je tako zbog teške koordinacije sa Sarajevom, ali je jasno da to stalno izaziva probleme” – kažu Amerikanci u depeši iz januara 2009. godine.
Depeša u kojoj se opisuje Tadićeva uloga spominje i nekoliko zanimljivih stavova Miroslava Lajčaka, koji je tada još bio ministar vanjskih poslova Slovačke. Lajčak je Tadića hvalio Amerikancima, tvrdeći da se “Dodik razočaran vraćao iz Beograda“.
” Lajčak je tvrdio da je pravi problem Haris Silajdžić, a da Dodik stvari čini još gorim samo zato što ne može ušutjeti na Silajdžićeve provokacije” – navodi se u američkoj tajnoj depeši.
Otvoreno.ba/Informer.ba
