U Spomen-području Donja Gradina danas će biti obilježen Dan sjećanja na 700.000 žrtava ustaškog zločina u koncentracionom logoru Jasenovac i njegovom najvećem stratištu – Donjoj Gradini.
Centralnoj manifestaciji obilježavanja “Dana sjećanja na žrtave ustaškog zločina-genocida”, prisustvovat će najviši zvaničnici Republike Srpske i Srbije.
Obilježavanje počinje u Kozarskoj Dubici služenjem Svete liturgije u Hramu Svetih apostola Petra i Pavla.
Program se nastavlja u Donjoj Gradini, gdje je bilo najveće stratište koncentracionog logora Jasenovac, polaganjem vijenaca i cvijeća na grobnom polju “Topole”.
Parastos i pomen žrtvama ustaškog zločina biće služen na grobnom polju “Hrastovi”, nakon čega je predviđeno obraćanje zvaničnika.
Obilježavanju u Donjoj Gradini prisustvovaće predsjednici Republike Srpske Milorad Dodik i Srbije Aleksadar Vučić, predsjedavajuća Predsjedništva Bosne i Hercegovine Željka Cvijanović, predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nenad Stevandić, premijer RS Radovan Višković, te ministri u Vladi Republike Srpske.
Očekuje se i dolazak predstavnika ambasada akreditovanih u BiH, rukovodstva gradova i općina, predstavnika Trećeg pješadijskog Republika Srpska puka, te nevladinih organizacija proisteklih iz proteklog rata i SUBNOR-a.
Prema podacima Spomen-područja Donja Gradina, u zloglasnom logoru Jasenovac tokom Drugog svjetskog rata stradalo je 700.000 ljudi, među kojima je život izgubilo 500.000 Srba, 40.000 Roma, 33.000 Jevreja, 127.000 antifašista. U Jasenovcu je stradalo 20.000 djece.
Sistem logora smrti Nezavisne Države Hrvatske (NDH) obuhvatao je oko 80 logora, a Donja Gradina je bila najveće stratište u sistemu koncentracionih logora Jasenovac, koji je formiran u avgustu 1941. godine, neposredno nakon proglašenja NDH.
Na devet grobnih polja nalazi se 105 masovnih grobnica ukupne površine od 10.130 m².
Naknadno su pronađene još 22 masovne grobnice čija površina nije još utvrđena.
U aprilu 1945. godine ustaše su započele konačnu likvidaciju logora. To je podrazumijevalo da ubiju sve preostale logoraše, unište logorsku arhivu i da se objekti logora spale i unište do temelja. Logoraši su u Donjoj Gradini otkopavali grobnice, iz kojih su vađeni i spaljivani posmrtni ostaci jasenovačkih žrtava.
Prema podacima Javne ustanove “Spomen-područje Donja Gradina”, dan uoči proboja u logoru su bila 1.073 logoraša, a ustašku likvidaciju koncentracionog logora Jasenovac uspjelo je preživjeti ukupno 169 logoraša.
Do 1991. godine Spomen područje Jasenovac bio je jedinstveno, a raspadom SFRJ podijeljeno je geografski i administrativno na dvije samostalne institucije: Spomen-područje Jasenovac u Republici Hrvatskoj i Spomen-područje Donja Gradina u Bosni i Hercegovini.
